Saqqara – Nơi xây dựng kim tự tháp cổ nhất Ai Cập
Khi nhắc đến Ai Cập, đa phần du khách sẽ nghĩ ngay đến Bộ 3 Kim Tự Tháp Giza hùng vĩ, tượng Nhân Sư bí ẩn hay dòng sông Nile êm đềm trôi qua sa mạc. Thế nhưng, ít ai biết rằng Saqqara – một vùng đất thuộc Giza, nằm cách Cairo khoảng 30 km về phía nam – mới chính là cái nôi của nền kiến trúc kim tự tháp đầu tiên, nơi con người lần đầu tiên chạm đến giấc mơ “xây thang lên trời”.
Với Kim Tự Tháp Bậc Thang của vua Djoser được xây dựng vào khoảng thế kỷ 27 TCN, Saqqara không chỉ là chứng nhân cho sự khởi đầu của một nền văn minh huyền thoại, mà còn là nơi lưu giữ hàng nghìn năm lịch sử, kiến trúc và tôn giáo của Ai Cập cổ đại.
Saqqara – Cố đô của người Ai Cập cổ đại
Saqqara từng là nghĩa địa chính của thành phố Memphis, kinh đô đầu tiên của Ai Cập thống nhất, tồn tại cách đây hơn 5.000 năm. Nơi đây không chỉ là khu chôn cất của các Pharaoh mà còn là trung tâm tôn giáo, văn hóa và kiến trúc quan trọng.
Khác với những khu kim tự tháp nổi tiếng ở Giza, Saqqara mang trong mình vẻ cổ xưa, tĩnh lặng và đầy bí ẩn, bởi nó là nơi mà con người lần đầu tiên chuyển từ mộ Mastaba bằng gạch bùn sang kim tự tháp bằng đá – một bước ngoặt vĩ đại trong lịch sử nhân loại.
Kim Tự Tháp Bậc Thang của vua Djoser – Khởi nguồn của kỳ quan nhân loại
Công trình kim tự tháp đầu tiên trong lịch sử
Kim Tự Tháp Bậc Thang của vua Djoser, thuộc triều đại thứ ba của Ai Cập cổ đại. Đây là công trình bằng đá nguyên khối đầu tiên được con người tạo dựng, được xem là bước khởi đầu cho sự ra đời của các kim tự tháp vĩ đại sau này.
Khác với dáng tháp nhọn hoàn chỉnh ở Giza, Kim Tự Tháp Djoser gồm 6 tầng bậc chồng lên nhau, cao khoảng 62 mét, với chiều dài mỗi cạnh hơn 120 mét. Hình dáng bậc thang tượng trưng cho con đường mà linh hồn Pharaoh Djoser đi lên thiên giới để gặp thần Ra – vị thần Mặt Trời tối cao.
Kiến trúc sư thiên tài Imhotep
Đằng sau công trình này là Imhotep, vị kiến trúc sư, thầy tế và học giả đầu tiên được con người tôn sùng như một vị thần. Ông là người đã phát minh ra kỹ thuật xây dựng bằng đá vôi cắt, thay thế hoàn toàn gạch bùn truyền thống, và đặt nền móng cho kỹ thuật xây dựng kim tự tháp hàng nghìn năm sau.
Tài năng và tầm nhìn của Imhotep khiến ông trở thành huyền thoại sống trong lịch sử nhân loại – người đầu tiên biến khái niệm “vĩnh cửu” trở thành hiện thực thông qua kiến trúc.
Trải nghiệm tham quan Kim Tự Tháp Djoser
Bước qua cánh cổng đá vôi cổ đại
Lối vào khu phức hợp Djoser là một hàng cột đá vôi khổng lồ dẫn đến sân hành lễ. Khi bước qua cổng, bạn sẽ như đang du hành ngược thời gian về hơn 4.600 năm trước – nơi những khối đá im lặng vẫn kể câu chuyện về quyền lực và đức tin.
Những cột đá này được thiết kế mô phỏng thân bó lau sậy, biểu tượng của sự sống, thể hiện niềm tin vào sự tái sinh sau cái chết của người Ai Cập cổ đại.
Khám phá không gian bên trong
Khu lăng mộ của Djoser bao gồm đường hầm dài hơn 400 mét, nhiều gian phòng trang trí bằng đá xanh, vàng và ngọc lam. Trong các căn buồng sâu, người ta từng tìm thấy bức tượng của vua Djoser nhìn qua khe cửa nhỏ – nơi linh hồn ông có thể quan sát thế giới bên ngoài.
Dù phần lớn kho báu đã bị thất lạc, nhưng cảm giác khi đứng trong lòng kim tự tháp – nơi ánh sáng mờ ảo len qua khe đá – vẫn khiến du khách rùng mình trước sự vĩ đại của thời gian và bàn tay con người.
Quần thể Saqqara – Hơn cả một kim tự tháp
Saqqara không chỉ có Kim Tự Tháp Djoser, mà còn là một bảo tàng khổng lồ của kiến trúc và nghệ thuật Ai Cập cổ đại, trải dài hàng nghìn năm, qua nhiều triều đại khác nhau, bao gồm:
Kim Tự Tháp của Unas
Được xây dựng vào cuối triều đại thứ 5, Kim Tự Tháp của vua Unas là công trình đầu tiên có khắc “Văn tự Kim Tự Tháp” (Pyramid Texts) – những câu thần chú, lời cầu nguyện giúp linh hồn Pharaoh lên trời.
Các dòng chữ khắc sâu vào tường đá vôi vẫn còn rõ nét đến ngày nay, mang giá trị khảo cổ và tôn giáo vô giá.
Mastaba của quý tộc
Xung quanh khu vực là hàng trăm mộ Mastaba của các quan lại và quý tộc. Bên trong, các bức phù điêu và tranh tường mô tả cuộc sống hàng ngày – từ săn bắn, đánh cá đến tiệc tùng, làm rượu – giúp du khách hình dung chân thực về đời sống của người Ai Cập 5.000 năm trước.
Khu nghĩa địa Serapeum
Một điểm tham quan kỳ bí khác là Serapeum, nơi chôn cất những con bò Apis linh thiêng – biểu tượng của thần Ptah. Các quan tài đá granite nặng đến 70 tấn được đặt sâu trong hầm ngầm dài hơn 300 mét, khiến các nhà khảo cổ học vẫn kinh ngạc trước kỹ thuật di chuyển và xây dựng của người cổ đại.
Trải nghiệm văn hóa tại Saqqara
Du khách không chỉ đến Saqqara để ngắm kiến trúc, mà còn để hiểu sâu hơn về triết lý sống và niềm tin của người Ai Cập cổ.
Người xưa tin rằng cái chết không phải là kết thúc, mà chỉ là cánh cửa mở ra thế giới vĩnh hằng. Vì thế, mọi công trình ở Saqqara đều phản ánh tư tưởng “sự sống – cái chết – tái sinh” một cách hài hòa.
Khi bước giữa những tàn tích đá vôi, bạn sẽ cảm nhận rõ sự im lặng thiêng liêng, nơi mỗi bức tường, mỗi khối đá dường như vẫn lưu giữ linh hồn của những Pharaoh đã khuất.
Thông tin du lịch & kinh nghiệm tham quan
Cách di chuyển đến Saqqara
Từ Cairo, bạn có thể dễ dàng đi xe riêng hoặc tour ghép trong ngày. Quãng đường khoảng 30 km, mất khoảng 45 phút – 1 tiếng di chuyển. Nhiều du khách chọn kết hợp tham quan Giza – Saqqara – Memphis trong cùng một ngày để có cái nhìn trọn vẹn về các triều đại Ai Cập cổ.
Thời điểm lý tưởng
Khí hậu tại đây khô nóng quanh năm, vì vậy tháng 10 đến tháng 4 là thời điểm lý tưởng nhất – khi nhiệt độ dao động khoảng 20–26°C, nắng nhẹ, trời trong, thuận lợi để khám phá.
Nếu đi vào mùa hè (tháng 6–8), nên khởi hành sớm buổi sáng và mang theo mũ, nước, kem chống nắng.
Giá vé & dịch vụ
Vé vào khu Saqqara khoảng 180 EGP, riêng khu vào trong Kim Tự Tháp Djoser cần mua vé riêng khoảng 100 EGP. Khu vực có nhà vệ sinh, quầy nước, bãi đỗ xe và cửa hàng lưu niệm nhỏ.
Nhiều hướng dẫn viên địa phương nói tiếng Anh sẵn sàng đồng hành và chia sẻ các câu chuyện thú vị về triều đại Djoser và kiến trúc Imhotep.
Gợi ý trải nghiệm mở rộng quanh Saqqara
Cố đô Memphis: Cách Saqqara chỉ 10 phút đi xe, đây là nơi đặt tượng Ramses II khổng lồ và tượng Nhân Sư bằng đá hoa cương nặng hơn 80 tấn – minh chứng cho thời kỳ hùng mạnh của Ai Cập cổ.
Làng thủ công Papyrus & xưởng tinh dầu: Trên đường trở về Cairo, bạn có thể ghé thăm Viện giấy cói để tìm hiểu cách làm giấy từ thân cây cói, hoặc xưởng nước hoa Ai Cập nơi tinh dầu tự nhiên được chiết xuất thủ công.
Ẩm thực Ai Cập địa phương: Dừng chân tại nhà hàng gần Saqqara để thưởng thức koshari, falafel, hoặc molokhia – món canh rau xanh đặc trưng của vùng thung lũng sông Nile.
Điều khiến Saqqara trở nên đặc biệt không chỉ nằm ở tuổi đời hàng thiên niên kỷ, mà ở cảm giác “thời gian vẫn hiện hữu” nơi đây. Khi mặt trời lặn, ánh vàng chiếu lên những bậc đá cổ xưa, du khách có thể cảm nhận như bóng dáng các thầy tế và công nhân xưa vẫn thấp thoáng giữa gió cát sa mạc.
Saqqara không chỉ là một điểm đến khảo cổ, mà còn là hành trình tâm linh – nơi giúp ta hiểu rằng, giữa thế giới hiện đại, vẫn có những công trình được sinh ra để trường tồn mãi mãi.
Nếu Giza là biểu tượng quyền lực của các Pharaoh, thì Saqqara chính là cội nguồn của mọi giấc mơ vĩnh cửu. Nơi đây đánh dấu thời khắc con người lần đầu tiên chạm vào khái niệm “vĩnh hằng” bằng đá, nơi bàn tay và trí tuệ đã cùng nhau tạo nên một công trình vượt thời gian.
Một chuyến đi đến Saqqara sẽ không chỉ là hành trình tham quan, mà là chuyến du hành xuyên thời gian – để cảm nhận hơi thở của nền văn minh cổ đại vẫn vang vọng trong từng bậc đá của Kim Tự Tháp Djoser.
